ÖZET: Devlet Memurunun 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında her türlü
eser çıkarabileceği, bu hususun 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 28 inci maddesine
aykırılık teşkil etmeyeceğine ilişkin (16/10/2006-20104)
Bir kamu kuruluşunda müfettiş olarak görev yaptığınızı, kitap yazıp yazamayacağınız
ve telif ücreti alıp alamayacağınız hususlarında görüş talep eden ilgi dilekçe incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 28 inci maddesinde;
“Memurlar Türk Ticaret Kanuna göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek
bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari
mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette
komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumlarını temsilen alacakları görevler
hariç).” hükmü yer almaktadır.
Ticaret sicili Nizamnamesinin 14 üncü maddesinde “Türk Ticaret Kanununun 12
nci maddesinde tarif edilen ticarethane veya fabrikalar ile 13 üncü maddesinde tarif
edilen ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ticari işletmedir.
Bir gelir sağlamayı hedef tutmıyan veya devamlı olmıyan faaliyetlerle Türk
Ticaret Kanununun 17 nci maddesinde tarif edilen esnaf faaliyeti sınırlarını aşmıyan
faaliyetler ticari işletme sayılmaz.”denilmektedir.
6762 sayılı Türk Ticaret Kanununda bir ticari işletmeyi,kısmen dahi olsa kendi adına
işleten kimseye tacir deneceği, ister gezici olsunlar,ister bir dükkanda veya bir sokağın
muayyen yerlerinde sabit bulunsunlar,iktisadi faaliyeti nakdi sermayesinden ziyade bedeni
çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya yetecek derecede az olan sanat ve
ticaret sahipleri tacir değil “esnaf” sayılacağı hükme bağlanmıştır.
5846 Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 1 inci maddesinde “ Bu Kanunun amacı,
fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya
yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile
filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo-televizyon kuruluşlarının
ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını belirlemek, korumak, bu ürünlerden
yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen esas ve usullere aykırı yararlanma
halinde yaptırımları tespit etmektir.” hükmü, 18 inci maddesinde “Bir eserin yapımcısı
veya yayımcısı, ancak eserin sahibi ile yapacağı sözleşmeye göre mali hakları
kullanabilir.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; gizli bilgileri bulundurmamak
koşuluyla, Devlet Memurunun 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında her
türlü eser çıkarabileceği, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki bu tür
faaliyetlerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 28 inci maddesine aykırılık teşkil
etmeyeceği değerlendirilmektedir.