Hava araçları konumlarını belirlemek için GPS, Galileo, GLONASS benzeri küresel konumlama sistemi sinyallerine ihtiyaç duyuyor.
Hava araçları bu sinyaller yüzünden operasyon alanında sıklıkla karıştırmaya ve yanıltmaya maruz kalıyor. Sinyalin kaybolduğu durumlarda hava aracı görevini yarıda keserek üsse dönmek zorunda kalıyor ya da kırıma uğruyor.
Havacılık, savunma ve uzay teknolojilerine yönelik yenilikçi çözümler üreten ESEN, bu sorunun üstesinden gelmek için GÖRDES Görüntü Destekli Seyrüsefer Sistemi’ni geliştirdi.
Sistem, GPS sinyalinin çalışmadığı, karıştırma, yanıltma gibi durumlarda, hava aracı üzerinde bulunan kameralar ve sahip olduğu görüntü işleme teknolojisi aracılığıyla anlık konum, yönelim, hız bilgisi üreterek hava aracının güvenli şekilde uçuşuna devam etmesini sağlıyor.
GÖRDES ile hava araçları küresel konumlama sistemi sinyaline ihtiyaç duymuyor. Sistem, araç üzerinde bulunan kameradan alınan görüntüleri veri tabanındaki uydu görüntüleri ile eşleyerek kesintisiz seyrüsefer verisi sağlıyor. Bu sayede hava araçları, “GNSS” karıştırma ve yanıltma durumlarında uçuşlarına güvenli bir şekilde devam edebiliyor. GÖRDES, hava aracı üzerinde çalışan pasif bir sistem olması sebebiyle sisteme dışarıdan müdahale edilemiyor.
[Fotoğraf: AA]
İHA’lar karıştırmaya karşı sınav veriyor
ESEN Uzay ve Algılayıcı Sistemler Direktörü Erol Tunalı, 2017’den beri üzerinde çalıştıkları sistemin olgun bir seviyeye geldiğini söyledi.
Karıştırma faaliyetleri nedeniyle belli alanlarda dron ve İHA’ları uçurmakla ilgili sıkıntılar yaşandığını dile getiren Tunalı, buna çözüm oluşturmaya çalıştıklarını ifade etti.
Tunalı, dünyada bu konuda çeşitli sistemler kullanıldığını anlatarak, karıştırma tarafındaki sinyali bastırarak uydulardan daha sağlıklı sinyal alma, telsiz istasyonlarıyla aradaki mesafeyi ölçerek bir nevi yer GPS’i kullanma ya da yerin yükseklik haritasını kullanma gibi yöntemlerin hiçbirinin tek başına tam bir çözüm sunamadığını vurguladı.
Bu ihtiyaçtan yola çıkarak Görüntü Destekli Seyrüsefer Sistemi GÖRDES’i geliştirdiklerini aktaran Tunalı, şu ifadeleri kullandı:
“GÖRDES şunu yapıyor, hava aracının üzerine bir veri işleme birimi, bir kamera ve başka kimi bileşenlerden oluşan bir sistem koyuyoruz. Bir kutu içerisinde yer alıyor bunlar. Sistem, şu anda saniyede 1 olmak üzere yerin fotoğrafını çekiyor. Çektiği fotoğrafla hafızasındaki fotoğrafı karşılaştırıp, kimi başka parametreleri de kullanılarak kendi konumunu hesaplıyor. Bunun yanında başka teknikleri de kullanarak seyrüsefer yapıyor.
Çalışmaya başladığımızda sistemin dünyada çok örneği yoktu, hala yok. Gittikçe de önemi anlaşılıp, artıyor. Çalışmalar için bir test alanı seçtik. Bu test alanı içerisinde engebeli araziler, bozkırlar, su ve ağaçlık alanlar gibi yerler vardı. Karlı, sisli zamanlarda, sabah-akşam saatlerinde buralardan çeşitli görüntüler alarak algoritmalarımızı ve sistemimizi sağlamlaştırdık. Yaklaşık 2 yıldır gerçek zamanlı görüntü alarak hava aracı üzerinde konum hesaplamayı başardığımızı söyleyebilirim.”
[Fotoğraf: AA]
Farklı hava araçlarına uyum sağlıyor
Tunalı, küçük sınıftaki İHA’larda ağırlığın çok kritik bir bileşen olduğunu, büyük sınıflarda ise ağırlıktan daha çok çevresel şartlar ve güvenilirlik gibi hususların öne çıktığını belirterek, Anka gibi büyük platformlar için 2,5 kilogramlık bir ürün tasarladıklarını, küçük dronlar için ise 280 gramlık tasarımları bulunduğu bilgisini paylaştı. Tunalı, “Anka dahil bütün platformlarla uçtuk. İnsanlı hava araçları ve dronlarla uçup, muhtemel müşterilere sistemin yeteneklerini gösterdik” dedi.
Örneği bulunmayan bir alanda çalıştıkları için ürün geliştirme yol haritasının zaman içinde netleştiğini ifade eden Tunalı, gündüz şartlarında yüksek performansa ulaşan sistemin gece kullanımıyla ilgili çalışmaları da sürdürdüklerini belirtti.
Tunalı, sistemin ve kullanılan tekniklerin kara araçlarının ihtiyaçlarını karşılamakta da kullanılabileceğine işaret ederek, ancak şu andaki önceliklerinin hava araçları olduğunu söyledi.
GÖRDES’in sahada kullanımına ilişkin de Tunalı, “Yakın zamanda bu ürün sahada görmenizin mümkün olduğunu düşünüyorum. Yurt içinde ve dışında çeşitli firmalarla görüşüyoruz. En azından en yakın zamanda kendi geliştirdiğimiz VTOL platformuna takmak için çalışmalarımız devam ediyor” diye konuştu.
Kaynak: TRT Haber
