İstanbul
ÖĞRENCİLERİN yanlış çanta kullanımının omurgalarında kalıcı hasara neden olabileceğini ifade eden Doç. Dr. Hasan Kerem Alptekin, “Ağır çanta kullanımı, ileriki zamanlarda kız öğrencilerde kamburlaşmaya, erkek öğrencilerde ise eğri durmaya neden olabilmektedir. Çantanın ağırlığı kişinin kendi ağırlığının yüzde 15’i kadar olmalı” dedi.
Okulların açılmasıyla ders başı yapacak öğrencilerin sırtlarında ve omuzlarında taşıdıkları çantaların ağırlığı, omurga sağılığını doğrudan etkliyor. Uzun süreli çanta kullanımı, fiziksel bozukluklara neden olurken, devamlı omuzda ya da sırtta taşınan çantalar nedeniyle ise yana eğrilik olan skolyozun tetiklenebileceği birçok çalışma ile saptandı. Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Fiziktedavi ve Rehabilatasyon Bölümü Öğr. Üyesi Doç. Dr. Hasan Kerem Alptekin, ailelere uyarılarda bulundu.
Öğrencilerin okula başlamasıyla hareketsiz yaşam, uzun oturma süreleri, bilgisayar kullanımının artması, ağır ve yanlış çanta taşıma alışkanlıkları, gelişim çağının getirdiği duruş bozuklukları ve bu yaşa özgü gelişebilen kifoz, skolyoz, kanat skapula gibi omurgayı ilgilendiren şekil bozukluklarını da beraberinde getirdiğini söyleyen Doç. Dr. Hasan Kerem Alptekin, “Bel ağrılarının neredeyse bu çağlarda başladığını ve yaşla birlikte arttığını söyleyebiliriz. Bu dönemlerde bel ağrısına yol açan faktörler arasında çanta ağırlığının da rolünün olduğu ifade edilmektedir. Çocuğun okul ortamı, fiziksel ve sosyal çevresi ile sağlığını doğrudan etkilemektedir” dedi.
GÜNDE 2 SAATTEN FAZLA ÇANTA TAŞIMAMALI
Bel ağrısana yol açan faktörler arasında çanta ağırlığının önemli olduğunu dile getiren Doç. Dr. Alptekin, çanta kullanımı hakkında şu uyarılarda bulundu:
“Binlerce ortaokul ve lise öğrencisi üzerinde yapılan çalışmaların sonucu sırt çantasının, kişinin ağırlığının yüzde 10-15 oranını geçmemesi gerektiğini gösteriyor. Bu çalışmadan hareketle söyleyebiliriz ki ağırlığı artmış olan sırt çantası sadece omurga sağılığını değil vücuttaki tüm eklemlerin sağlığını tehdit eder. Sağlıklı omurga gelişimi için vücut üzerinde hafif bir yüklenme olması önemli. Ağır sırt çantası taşıma, çocuklarda duruş ve dengeyi de etkiliyor. Buna bağlı olarak düşme riskini de arttırıyor. Çocukluk ve ergenlik döneminde bel ağrısı sıklığı, yüzde 9 ile 66 arasında değişiyor. Günlük 2 saatten fazla çanta taşınmasını kesinlikle önermiyoruz. Çocuklarda ağırlıklarının yüzde 15’inin üzerinde sırt çantasının uzun süre kullanımı, kifoz, skolyoz, çeşitli sırt ve bel ağrıları, omuzda sıkışma sendromu gibi kas iskelet problemlerine neden olabiliyor. Bu ağırlıkların sadece 2 kilo azaltılması bile bu problemlerin önüne geçebilir. Özellikle tek taraflı çanta kullanımı da omuz bölgesinde sinir sıkışmaları ve skolyozu da tetikliyor.”
ÇANTAYI TAŞIMA ŞEKLİ DE KALICI HASARLARA DAVETİYE ÇIKARIYOR
Bel kaymasının sadece erişkinlerde değil aynı zamanda çocukluk ve ergenlik döneminde de sıklıkla karşılaşılan bir durum olduğunu ifade eden Doç. Dr. Alptekin, çocuklarda ve ergenlerde bu sıklığın yüzde 33 oranında olduğunu kaydetti. “Bel kaymasının çocuklarda görülme sıklığı yaş, cinsiyet ve aktivite düzeyine göre değişir” diyen Doç. Dr. Alptekin, “Bel kayması daha çok erkek çocuklarda olur. Çocuklarda ve ergenlerde boyun ve bel ağrısına benzer. Okul ortamı, fiziksel ve sosyal çevre çocuk ergen sağlığını doğrudan etkiliyor. İlköğretim dönemi, çocukların büyüme ve gelişimlerinin hızlandığı bir dönem. Okulda oturuş şekli, çanta taşıma şekli ve çantanın ağırlığının özellikle postürü etkilediği ve kalıcı deformasyonlara yol açtığı biliniyor. Yine bel ağrılarının bu yaşlarda başladığı ve yaşla birlikte görülme sıklığında artış olduğu bildiriliyor” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Alptekin, süreyle ilişkili olarak öğrencilerin ilkokul yılları ve çanta ağırlıkları ile ilgili bir çalışma gerçekleştirildiğini belirtti. İlkokula yeni başlamış olan 7-9 yaş grubu öğrencilerinde okulun ilk yıllarında yaşla birlikte çanta ağırlığının değişimi ve vücutlarında bozulmaların görüldüğünü ifade eden Doç. Dr. Alptekin, bu çalışmaya göre, öğrencilerin sınıfları ilerledikçe daha ağır çanta kullanmaya başladıklarını ve özellikle erkek öğrencilerin ağır çanta taşımaya eğilimli olduklarını vurguladı. Ayrıca çanta taşınmasıyla ilişkili sorunlara bakıldığında eğri durma (rotasyonel) problemlerinin erkek öğrencilerde, kamburlaşmanın kız öğrencilerde daha sık görüldüğünü kaydetti.
DOĞRU ÇANTA NASIL KULLANILMALI?
Doğru çanta kullanımı hakkında da konuşan Doç. Dr. Alptekin, konuşmasını şöyle noktaladı:
“Tek omuzda, sırt arkasında ya da elde çanta taşınmasının yerine üç sistem önerebiliriz. Bunlardan biri, çantaların tekerlekli tercih edilmesidir. Diğer bir seçenek çantanın tam bel çukuruna yerleştirilmesi ve bu şekilde bel çukurunun korunmasıdır. Üçüncü seçenek de çantaların göğsün on kısmına asılarak taşınmasıdır. Bu şekilde sırt kasları güçlenirken yine beldeki çukur korunmuş olur. Bunun yanı sıra çantaların askı uzunlukları da oldukça önemli. Askı uzunlukları, hem çanta sırta alınırken hem taşıma sırasında her iki omuza eşit yük bindirilecek şekilde ayarlanması lazım.”
Kaynak: DHA
