Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıktıktan sonra kısa sürede dünyanın dört bir yanına yayılan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) küresel anlamda insan sağlığını tehdit ederken, salgının ekonomik etkilerine karşılık da önlemler uygulamaya konuluyor. Türkiye, gümrüklerde ve ulaştırmada aldığı kararların yanı sıra sürecin üretimden ticarete yansımasına kadar muhtemel gelişmeler için hazırlık yürütüyor.

Kovid-19 salgını pek çok sektörde olduğu gibi ekonomik anlamda da yeni tedbirlerin alınmasını ve etkili stratejilerin üretilmesini gerekli kılıyor.

Kovid-19 salgını nedeniyle dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin’in yaşadığı sorunlar, ticaret, yatırım ve üretim bağlantıları, dünyadaki dev tedarik zincirini etkiledi. Salgın tedbirleri ülkelerin kendi sınır komşularıyla olan ikili ticaret ilişkilerinde de etkilerini gösterdi.

Küresel ekonomideki olası ve beklenen tahribatların önüne geçmek için ülkeler önlemlerini alırken, Türkiye de Dünya Sağlık Örgütünün uyarılarını dikkate alarak ilk günden itibaren bir dizi uygulamayı hayata geçirdi.

Başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere ilgili kuruluşların tavsiyeleri doğrultusunda hareket eden kamu otoriteleri, diğer ülkelerden insan hareketliliği ve mal ticareti konusunda önlemlerini uygulamayı sürdürüyor.

Tüm gümrük kapılarında sıkı güvenlik

Ticaret Bakanlığı, sene başında Kovid-19’un ticarete etkilerini öngörebilmek ve ön tedbirler almak üzere Sağlık Bakanlığından katılımcıların yer aldığı bir çalışma grubu kurdu.

Bakanlık, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü ile Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun yürüttüğü çalışmalar doğrultusunda öncelikle gümrük kapılarında görevli personeli korumak amacıyla özel giysiler, maske, gözlük, eldiven kullanımı gibi tedbirleri aldı. Bütün gümrük kapıları dezenfekte edildi.

Kovid-19’un, Türkiye’nin sınır komşuları İran ve Irak’ta görülmesi ve hızla yayılması nedeniyle Gürbulak, Kapıköy, Esendere, Üzümlü ve Habur sınır kapıları geçici olarak kapatıldı. Söz konusu kapılardan yabancı kişi ve araçların Türkiye’ye girişine izin verilmezken, Türk vatandaşlarının ülkeye girişleri 14 günlük karantina sürelerini tamamlaması ve gerekli sağlık kontrollerinin gerçekleştirilmesi uygulamalarına bağlandı.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, toplanan Sağlık Politikaları Kurulunda her türlü olasılığa karşı nasıl hazırlıklı olunacağına ilişkin stratejilerin paylaşıldığını, Türkiye’nin hem bazı gümrük kapılarının kapatılması hem de ihracatın önünün kesilmemesi için önlemleri uygulamaya koyduklarını söyledi.

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) ile Habur Sınır Kapısı’nda dorselerin değiş tokuşuna ilişkin çalışmalar yürüttüklerini ifade eden Pekcan, salgının Türkiye’nin ticaretine etkilerini asgari düzeyde tutmak için stratejiler üzerinde çalıştıklarını bildirdi.

Fırsatçılara göz açtırılmadı

Bakan Pekcan’ın yakın takibi ve talimatları doğrultusunda, Kovid-19 salgınını fırsat bilerek iç piyasada maske ve tıbbi ekipmanların fiyatlarını fahiş seviyelere çekenlere ise göz açtırılmıyor.

Bu konuda gelen şikayetleri değerlendiren ve resen denetimlerini sürdüren Ticaret Bakanlığının tespitleri doğrultusunda, vaktinden önce toplanan Reklam Kurulu, maske ve tıbbi ekipmanlarda haksız fiyat uyguladığı iddialarıyla incelediği 13 firmanın 9’una en yüksek seviyeden idari para cezası uygulamıştı. Bakan Pekcan, söz konusu firmaların toplam 943 bin lira idari para cezasına çarptırıldığını, bu incelemelerin süreceğini vurgulayarak, aynı firmaların uygulamaya devam etmesinin tespiti halinde cezaları 10 katına kadar çıkarma yetkilerinin bulunduğunu hatırlattı.

Öte yandan söz konusu ürünlerin üretiminin yerli tüketim için yeterli olduğunu ancak dünyadaki talebin giderek arttığını, bu sebeple de gerekli önlemleri aldıklarını dile getiren Pekcan, başta maske olmak üzere bazı sağlık ekipmanlarının ihracatını Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun ön iznine bağladıklarını açıkladı.

Çin’den siparişlerin bir kısmı da Türkiye’ye yönelmiş durumda bulunuyor. Hazır giyim, deri ve ayakkabı sektörlerinde sipariş artışları görüldü. Bu durum ilgili sektörler açısından yeni fırsatları beraberinde getiriyor.

Bununla birlikte üretimin diğer alanlarında yaşanması muhtemel ham madde ve ara malı tedarikine ilişkin risklere karşı da önlemler alınıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, tedarik zincirlerinde olası daralmalara karşı yol haritası üzerinde çalıştıklarını açıklamıştı.

Kargolar büyük oranda azaldı

Salgına karşı alınan tedbirler, Türkiye ile Çin arasındaki kargo taşımacılığına da yansıdı. Çinli firmaların alışveriş siteleri üzerinden verilen siparişlere yönelik Türkiye’ye gelen kargo sayısı, Türk Hava Yollarının uçuşlarını durdurmasının ardından yüzde 90 azalarak günlük 300 torbadan 30 torbaya kadar geriledi.

Türkiye’den internet siteleri üzerinden en çok sipariş Çinli Ali Ekspres ve Ali Baba’dan veriliyor. Özellikle tekstil, elektronik aletler, bijuteri gibi çeşitli ürünler tercih edilen mallar arasında bulunuyor. Satın alınan ürünlerin büyük kısmı uygun maliyetinden dolayı yolcu uçaklarıyla Türkiye’ye ulaşıyor. Salgına karşı alınan tedbirler sonucu Çin’den söz konusu kargoların gelişi durdu.

Bilim Kurulunun önerisi doğrultusunda İran’da yaşanan koronavirüs salgını nedeniyle Türkiye-İran sınır kapılarının 23 Şubat itibarıyla kapatıldığı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığa bildirildi.

Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğünce Irak ile kara sınır kapıları da geçici olarak araç ve yolcu geçişine kapatılırken, Gürcistan’a girişte pasaport ibrazı uygulamasına geçildi. Kurum, son 21 günde Çin, İran, Güney Kore ve İtalya’ya seyahat edildiğine dair pasaportta vize/kaşe bulunması halinde, Gürcistan tarafınca girişe izin verilmeyeceğini kaydetti.

Salgının gelişimine paralel olarak alınan tedbirler güncelleniyor.

Kaynak: TRT Haber